وسایل گرمایشی مرغداری

از ابتدای به وجود آمدن صنعت پرورش مرغ، همواره نگرانی در خصوص تأمین گرمای جوجه ها به ویژه در دو هفته اول پس از جوجه ریزی وجود داشته است. وجود وسایل گرمایشی مرغداری از اهمیت بالایی برخوردار است و یک سیستم گرمایش خوب باید قدرت کافی برای تامین گرمای مورد نیاز مرغداری را داشته باشد. به علاوه از نظر هزینه مقرون به صرفه باشد، کنترل، جابجایی و سرویس دهی آن آسان باشد و همچنین دارای استانداردهای ایمنی لازم برای کارگران و جوجه ها باشد.

 اهمیت تامین حرارت در پرورش طیور

اکسیژن و دمای مناسب دو عامل مهم در پرورش طیور  می باشند. در تمامی مرغداری های صنعتی و بزرگ از فن های اگزوز و دریچه های تهویه برای تامین اکسیژن و حذف آمونیاک و دی اکسید کربن استفاده می شود تا سلامت جوجه ها مختل نشود و اکسیژن لازم برای تنفس و رشد آنها تضمین شود.

تهویه در فصول گرم بسیار مفید است و به خنک شدن اتاق کمک می کند اما در زمستان برای مرغداران مشکل ساز می شود از یک طرف گرمای اتاق را دفع می کند، از طرف دیگر تهویه برای تامین اکسیژن و پاکسازی هوای کثیف ضروری است.

اگر هوای مرغداری سرد باشد، پرندگان در کنار هم جمع می شوند تا بدن خود را گرم کنند که این کار در پرندگان آسیب پذیر باعث خفگی می شود وهمچنین میزان غذای مصرفی آنها نیز افزایش یافته و در نتیجه  هزینه تغذیه افزایش می یابد. بنابراین برای جلوگیری از بروز هرگونه حادثه در روند رشد طیور، استفاده از  وسایل گرمایشی مناسب برای حفظ دمای بین 21 تا 26 درجه سانتی گراد ضروری است.

انواع سیستم های گرمایشی در مرغداری:

– سیستم گرمایشی موضعی:

سیستم گرمایشی مادر مصنوعی با سوخت فسیلی در مرغداری ها بسیار معروف  است. اجزای مادر مصنوعی شامل چتر، منبع گرما از سوخت و قلاب  است. مادر مصنوعی ممکن است از سقف سالن آویزان شود یا روی چهارپایه قرار گیرد یا در انواع لوله های آب گرم در نزدیکی کف قرار گیرد.

چتر مادر مصنوعی مثل یک صفحه تابشی عمل می کند و گرمای تولید شده را به جوجه و بستر میرساند. در واقع چتر مادر وظیفه تمرکز گرما روی بدن جوجه را دارد.

– سیستم  گرمایشی کل سالن:

در این روش کل سالن گرم می شود، این سیستم هزینه زیادی دارد و برای گرم کردن فضای داخلی سوخت زیادی مصرف می کند. انرژی مورد نیاز این دستگاه ها را گاز، گازوئیل، مازوت، نفت و برق تامین می کند. در ادامه انواع این سیستم ها را معرفی میکنیم.

– سیستم چهارشاخ

مرغداری های سنتی از مادر مصنوعی گازسوز یا گازوئیلی قدیمی استفاده می کنند.این سیستم را چهارشاخ می نامند که به وسیله چهارپایه روی کف سالن قرار دارد.

جرقه و آتش سوزی در سالن، استفاده از اکسیژن سالن برای سوخت و افزایش احتمال ابتلا جوجه ها به هیپوکسی، عدم کنترل اتوماتیک دما، صرف زمان مرغدار برای کنترل دما، توزیع نابرابر گرما، راندمان پایین در تبدیل سوخت به گرما و اتلاف انرژی زیاد، ناکارآمدی سیستم های تهویه، خاموشی های مکرر و انتشار گازهای سمی از سوخت های این تجهیزات در صورت عدم نصب دودکش از معایب این سیستم می باشد.

– هیتر کوره ای

مشعل، دیگ فلزی، مجموعه ای از لوله های موازی، فن قدرتمند، ترموستات و تابلو برق اجزای هیتر کوره ای هستند . گرمای حاصل از سوختن گاز یا گازوئیل هوای ورودی را گرم می کند و با فشار فن، این هوای گرم به داخل هدایت شده وبه این ترتیب  هوای گرم به قسمت های مختلف سالن  منتقل می شود. این دستگاه به طور گسترده در سیستم تهویه تونلی استفاده می شود.

به دلیل اینکه محفظه احتراق از لوله ی هوای گرم جدا شده است، گاز احتراق وارد محفظه نمی شود. معمولاً کابینت و محفظه احتراق این دستگاه ها در جلوی سالن یا بیرون قرار می گیرد و به این ترتیب از اکسیژن سالن برای احتراق استفاده نمی شود. برخی از این نوع بخاری ها از دو نوع سوخت استفاده میکنند  و ظرفیت گرمایشی این بخاری ها از 50 تا بیش از 700 هزار کیلوکالری در ساعت است.

– هیتر موشکی

این نوع بخاری ها به شکل استوانه ای هستند و معمولاً از سقف آویزان می شوند و  از نظر مصرف سوخت به هیترهای موشکی نفت سوز، گاز سوز و گازوئیل سوز تقسیم می شوند.

ازمزیت هیتر موشکی، وجود سنسورهای حرارتی برای روشن و خاموش شدن خودکار دستگاه بدون نیاز به تکنسین است. نیروی هوایی در این سیستم توسط یک فن محوری یا یک فن سانتریفیوژ به خوبی تامین می شود و هوای گرم را تا فاصله 40 تا 50 متری سالن می رساند.

 بخاری موشکی با اگزوز و بدون اگزوز وجود دارد که توصیه می شود از نوع اگزوز دار  استفاده شود زیرا گازهای سمی را از طریق لوله اگزوز خارج میکند. همچنین لازم به ذکر است که این دستگاه باید دارای لوله های اکسیژن رسانی لازم جهت احتراق از بیرون مرغداری باشد.

– سیستم تابشی

  این سیستم ها به جای جابجایی هوای گرم، گرما را مستقیماً به بدن پرنده می تاباند. سیستم‌های تابشی لوله‌ای در دهه‌های اخیر اختراع شده‌اند و نه تنها در مرغداری‌ها، بلکه در استادیوم‌ها، پایانه‌ها و مراکز خرید مورد استفاده قرار می‌گیرند. این سیستم ها مزایای زیادی دارند زیرا از مدار بسته برای سوزاندن گاز داخل استفاده می کنند.

– اشعه مادون قرمز

تشعشعات مادون قرمز توسط فلز خاصی که در ساخت لوله های این دستگاه ها استفاده می شود تولید می شود و توسط صفحه ای سبک که در بالای لوله ها قرار می گیرد به کف پخش می شود. گرمای تولید شده توسط این سیستم بسیار سالم بوده و بهترین راه برای پخش گرما  از بالا به پشت جوجه ها است.

در این سیستم ضریب تبدیل کاهش یافته و سرعت رشد جوجه های گوشتی با این سیستم نسبت به سایر منابع حرارتی افزایش می یابد. وبه دلیل استفاده از انرژی کمتر ، صرفه جویی در هزینه ها قابل توجه است.

– سیستم گرمایش از کف 

این سیستم در ابتدا برای گرم کردن خانه ها طراحی شده بود اما استفاده از این سیستم در صنعت طیور بحث برانگیز است، زیرا جوجه ها بیشتر گرمای بدن خود را از طریق پشت بدن خود با محیط مبادله می کنند. در طبیعت نیز مرغ ها گرمای بدن را به پشت جوجه ها منتقل می کنندو احتمالا به همین علت، تامین گرما از زمین برای جوجه ها کار عاقلانه ای نباشد. همچنین از گرمای زیاد کف بستر خشک میشود ،رطوبت بالا رفته و مشکلات مربوط به پای پرنده می تواند رخ دهد. از طرفی هزینه ساخت و نگهداری این سیستم زیاد است.