کنسانتره مرغ گوشتی

اگر با صنعت طیور آشنایی داشته باشید، شاید کلمه کنسانتره را شنیده باشید، اما کنسانتره چیست و چه استفاده ای دارد؟ روش های مختلفی برای تهیه دان طیور وجود دارد که با توجه به فرهنگ حاکم بر صنعت طیور در ایران بهترین و مقرون به صرفه ترین گزینه برای تهیه دان استفاده از کنسانتره کنسانتره مرغ گوشتی است به طوری که ریزترین مواد تشکیل دهنده خوراک طیور در خوراک متراکمی به نام کنسانتره گنجانده می شود و سپس با بقیه اقلام جیره ترکیب و مورد استفاده قرار می گیرد.
در این مقاله ابتدا توضیح می دهیم کنسانتره چیست؟ سپس اجزای آن را توضیح می دهیم و در نهایت نحوه استفاده و انواع کنسانتره را خواهیم شناخت.

تعریف کنسانتره طیور

کنسانتره یا خوراک متراکم مجموعه ای از ریزمغذی ها، ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز طیور است که با فرمول مخصوصی تهیه و با سایر اقلام جیره ترکیب می شود. این ماده با استفاده از دانش علوم تغذیه، با فرمول بهینه تهیه می شود تا مرغدار بتواند در کمترین زمان ممکن مناسب ترین و اقتصادی ترین خوراک را تهیه کند.
فرمول بهینه بر اساس کمترین هزینه از نظر هزینه و حداکثر بازدهی وحداقل ضریب تبدیل است.

اجزای تشکیل دهنده کنسانتره طیور

کنسانتره علاوه بر داشتن انرژی و پروتئین بالا، حاوی مواد مختلفی مانند دی کلسیم فسفات، کربنات کلسیم (یا پودر صدف)، اسیدهای آمینه مختلف: متیونین، لیزین، ترئونین و کلرید کولین، مکمل های ویتامینی از جمله ویتامین های A، D3، E، K3، B1، B2، B3، B5، B6، B9، B12 و بیوتین، مکمل های معدنی شامل مواد معدنی ضروری مانند اکسید منگنز، سولفات آهن، روی، یدات کلسیم، مس و همچنین آنتی اکسیدان ، فیتاز و مولتی آنزیم می باشد. .
فرمولی که برندهای مختلف برای تهیه کنسانتره مرغ استفاده می کنند ممکن است کمی متفاوت باشد، اما محصولات درجه یک عموما فرمول مشابهی دارند، اما نکته ای که در خرید کنسانتره باید به آن توجه کرد، کیفیت پایدار وبدون تغییر این محصول در طول زمان است. به نحوی که در چندین دوره پرورش متوالی با توجه به شرایط یکسان همیشه نتایج قابل قبول و مطلوبی حاصل می شود.

نحوه مصرف کنسانتره

مرغدار با توجه به آنالیز ارائه‌شده توسط کارخانه تولیدکننده و جیره پیشنهادی دامپزشک، کنسانتره را با چند نهاده پرمصرف نظیر ذرت، کنجاله سویا، گندم و همچنین در برخی موارد روغن و نمک و دی کلسیم فسفات (یا پودر صدف) مخلوط نموده و به مصرف گله می‌رساند.

استفاده از کنسانتره یا تولید دان به صورت دستی؟

در گذشته نه چندان دوراقلام تشکیل دهنده کنسانتره توسط خود پرورش دهنده به جیره اضافه می شد، اما امروزه این مواد توسط کارخانه های تولید خوراک مرغ تهیه و در اختیار مرغداران قرار می گیرد، البته برخی از پرورش دهندگان هنوز هم کنسانتره تهیه می کنند وآن را با مواد دیگر مخلوط می کنند ، اما این روش توصیه نمی شود زیرا میکس کامل اقلام ریز نیاز به تجهیزات پیشرفته و دقیق و دانش فنی به روز دارد و احتمال خطا هنگام فرموله کردن بالا میرود.

هر گونه اشتباه در تغذیه طیور می تواند عواقب جدی و گاهی غیرقابل جبرانی برای مرغداران داشته باشد. ایجاد تعادل بین مقادیر عناصر غذایی به‌طوری‌که در جذب هیچ‌کدام توسط طیور اختلال ایجاد نشود و  تغذیه کامل با توجه به سن و نوع بهره‌برداری از مرغ، از دیگر خواص استفاده از کنسانتره آماده محسوب می‌شود.

علاوه بر تمام موارد ذکر شده، از آنجایی که تمام جیره های تولید غلات به صورت دستی، تکی و در مقادیر کمتر از کارخانه ها خریداری می شود، ممکن است قیمت نهایی به صرفه نباشد.

مزایای استفاده از کنسانتره

سهولت درساخت دان
صرفه جویی در زمان و هزینه
به طور قابل توجهی خطای انسانی و هدر رفتن مواداولیه را کاهش می دهد.
میکس بهتر مواد و کاهش عدم یکنواختی گله
بهبودضریب تبدیل پایان دوره
اثرگذاری بهترداروها

انواع کنسانتره

1) از نظر غلظت

رایج ترین غلظت های کنسانتره در کشور ما معمولاً غلظت های 25/1، 5/2 و 5 درصد است. در واقع این اعداد نشان دهنده درصد مصرف کنسانتره در جیره است.
کنسانتره 1.25 درصد
مقدار کنسانتره مصرفی 25/1 درصد در جیره، 5/12 کیلوگرم به ازای هر تن دانه نهایی می باشد.
کنسانتره 2.5درصد
مقدار کنسانتره مصرفی 2.5 درصد جیره، 25 کیلوگرم درهرتن دانه نهایی می باشد.
کنسانتره 5 درصد
مقدار مصرف 5 درصد نسبت به 50 کیلوگرم در هر تن دانه نهایی می باشد.

2) از لحاظ نوع بهره برداری و نژاد مرغ مورد پرورش

کنسانتره مورد استفاده برای طیور تخمگذار و گوشتی به دلیل نوع بهره برداری متفاوت وهمچنین عدم یکسان بودن طول دوره ونیازهای تغذیه ای ، متفاوت می باشد.

کنسانتره مرغ گوشتی
طیور گوشتی باید با بهینه ترین فرمول خوراک در کمترین زمان ممکن (حدود 45 روز) به بالاترین وزن خود برسند، نوع کنسانتره مصرفی مرغ نیز با توجه به سن و نژاد تغییر می کند.

کنسانتره مرغ تخمگذار
طیور تخمگذار دوره تولید مثل طولانی تری دارند (حدود 2 سال) که در طی آن نیازهای تغذیه ای متفاوتی برای تخم گذاری بهینه دارند. به عنوان مثال، مرغ های جوان در مرحله رشد (قبل از 3 ماهگی) نسبت به مرغ های تخمگذار به کلسیم بسیار کمتری نیاز دارند.

تراکم تخمگذاری به طور کلی بر اساس سن پرنده و فصل تولید مثل به سه دسته تقسیم می شود:

• کنسانتره دوره پرورش (معمولا از صفر تا حدود 3 ماه)
• کنسانتره دوره پیک تخمگذاری
• کنسانتره دوره پس از پیک

فرمولاسیون کنسانتره نیز با توجه به نیازهای مختلف پرنده در هر فصل از سال متفاوت است. همچنین کنسانتره نژادهای مختلف تخمگذارتفاوت هایی دراجزای تشکیل دهنده خود دارد.

نکته مهم: برخی از کنسانتره های مخصوص طیور دارای فرمول های اختصاصی تری هستند که حاوی ترکیباتی هستند که باعث تقویت بدن طیور و پیشگیری از بیماری و همچنین کاهش اثر بیماری می شود. کنسانتره پیشگیری از استرس گرمایی، کنسانتره پیشگیری از نقرس، کنسانتره پیشگیری از کبد چرب و کنسانتره پیشگیری و درمان ردمایت.